حواس پرتی

بیشتر افراد فکر می کنند که تمرکز یک امر ذاتی و فطری است و تغییر آن ناممکن است؛ در حالی که تمرکز امری اکتسابی است و باید هر روز جهت داده شود و هر کس با هوش عادی خود می تواند به آن دست پیدا کند.
■منشا حواس پرتی چیست ؟
حواس پرتی ذهنی و درونی، عبارت است از اندیشه هایی که سدی بر سر راه توجه دقیق به مطالعه و تمرکز حواس ایجاد می کنند. این موانع، شامل مواردی از قبیل درد، رنج، غم و غصه، نگرانی، گرسنگی و تشنگی، سردی و گرمی، ترس، خشم، شادی، سردرد و… می باشد. حواس پرتی بیرونی و محیطی، به محیط پیرامون فرد ارتباط پیدا می کند؛ مانند نور شدید و ضعیف، صداهای ناهنجار، روشن بودن رسانه ای صوتی و تصویری و …
در دنیای مدرن امروزی خیلی چیزها باعث حواس پرتی می شوند مانند: گوشی هوشمند، تبلت و لپ تاب…..
■راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن
1. طرح سوال:طرح سوال هنگام درس، دانش آموز را به طور عمیق درگیر مطالعه می کند و فرد برای یافتن جواب سؤالات خود باید تمرکز خود را حفظ کند. زیرا در هنگام مطالعه ، نمی توان بدون تمرکز پاسخ سوالات را پیدا کرد.
2. تندخوانی:تندخوانی باعث تمرکز بیشتر و فهمیدن مطالب و در نتیجه، باعث یادگیری بهتر می شود. ولی اگر سرعت مطالعه ما پایین باشد، ذهن به این شاخه و آن شاخه می پرد و در نتیجه حواس پرتی ایجاد می شود.
3. جدیت در مطالعه:به محض نشستن پشت میز مطالعه خواندن را با جدیت اغاز کنید؛ زیرا اگر سریع مشغول به درس خواندن شوید، تمرکز حواس در مطالعه زود به دست می آید.و مدت زمانی را تعیین کنید و همان مقدار پای درس بشینید. در این زمان از مطالعه دست نکشید و به مطالعه ادامه دهید.
4. استفاده از راهنما برای افزایش تمرکز هنگام درس خواندن:یکی از راه های افزایش تمرکز هنگام درس خواندن ، استفاده از یک راهنما، مانند انگشت سبابه، خط کش و… است؛ زیرا استفاده از یک راهنما هنگام مطالعه ، باعث تمرکز حواس بهتر، جلوگیری از برگشت برای دوباره خواندن و اتلاف وقت و جلوگیری از خستگی چشم و ذهن می شود.
5. علاقه مندی به مطالعه:علاقه مندی به موضوع مورد مطالعه یکی از شروط مهم افزایش تمرکز هنگام درس خواندن است. وقتی خواننده به موضوعی علاقه مند می شود،مطالب را به حافظه می سپارد و بعد هم خیلی راحت آن را به خاطر می آورد.
6. تاثیر مکان مطالعه:یک مکان مطالعه خوب از الزامات ایجاد تمرکز هنگام درس خواندن است. در واقع اولین چیزی که می تواند به شما برای افزایش تمرکز کمک کند مکانی است که در آن مطالعه می کنید.
7. نیاز به « نه گفتن »:زمانی که تصمیم گرفتید مطالعه کنید، اما دوستان شما درخواست می کنند که دور هم جمع شوید، هنر گفتن نه را در خود تقویت کنید.
8. ترک افکار منفی و داشتن افکار مثبت:وقتی می خواهید کاری انجام دهید، از گفتن کلماتی مانند نمی خواهم، نمی دانم و نمی توانم دوری کنید.خودپنداری مثبت، مهم ترین کمک برای افزایش تمرکز هنگام درس خواندن و یادگیری بهتر است.
9. عدم هماهنگی اراده و تخیل: شما وقتی مایل به مطالعه درباره موضوعی خاص باشید، بهتر است خود را در حال و هوای مخصوص آن موضوع قرار دهید؛ مثلاً اگر شعری در درس ادبیات فارسی می خوانید، خود را در حال و هوای شاعر در هنگام سرودن یا خواندن آن شعر قرار دهید تا از این طریق، خیال و اراده را با هم هماهنگ کنید.
10. تاثیر شرایط بدنی:خواب نامنظم و عادات غذایی نادرست، می توانند از علائم و مشکلات مربوط به عدم تمرکز باشند؛ به عنوان مثال، سنگینی معده، یکی از زمینه های عدم تمرکز به هنگام درس خواندن است. همچنین باید بدانید که صبحانه کافی و مقوی، نقش مهمی در ایجاد و افزایش تمرکز حواس در طی روز خواهد داشت. در اولین غذای روز، همراه با کربوهیدرات، پروتئین نیز میل کنید؛ غذاهایی مثل تخم مرغ، نان،پنیر…..
11. یادداشت برداری:یادداشت برداری موجب بیشتر به خاطر سپردن مطلب می شود.
12. استفاده از تکنیک حالا اینجا باش!:یعنی هر وقت متوجه می شوید که فکرتان از موضوع منحرف شده، به خودتان بگویید « حالا این جا باش » و به آرامی توجه تان را به جایی که می خواهید، برگردانید.
13. موقع درس خواندن به دنبال سکوت مطلق نباشید:مطالعه در جای کاملاً ساکت، اشتباه است؛ زیرا اگر شما این گونه به محیط بسیار ساکت عادت کنید، شرطی می شوید و فقط در چنین مکان هایی می توانید مطالعه کنید و آن وقت در محیط های دیگر، با کوچک ترین سر و صدایی، تمرکز حواس شما به هم می ریزد و ایجاد تمرکز دوباره، برایتان بسیار مشکل خواهد بود.
14. یادداشت عوامل حواس پرتی: بهترین و مؤثرترین راه برای مقابله با حواس پرتی نوشتن آن ها بر روی یک برگ کاغذ و اختصاص دادن زمانی برای فکر کردن درباره این مسائل است. مثلا در هنگام مطالعه ناگهان به خاطر می آورید که امشب حتما باید به مادر خود تلفن بزنید، از این لحظه به بعد شما هر قدر هم که سعی کنید فکر خود را بر روی درس خواندن متمرکز کنید، فکر تلفن کردن به مادرتان شما را آزار می دهد. در نتیجه شما تمرکز حواس خود را از دست می دهید؛ اما اگر به محض آن که این اندیشه به ذهن شما راه یافت، آن را بر روی کاغذی بنویسید، دیگر خیالتان راحت می شود و می توانید به مطالعه متمرکز خود ادامه دهید.
15. لزوم کنترل صحبت با خود:ما از طریق صحبت با خود، بر جریان پیشرفت خود نظارت می کنیم؛ اما اگر همین گفت وگو با خود با ارزش یابی یا انتقاد بیش از اندازه انجام گیرد، بر تمرکز اثر منفی می گذارد.
16. نیاز به خواب و استراحت کافی: کمبود خواب، شما را خسته و بی حوصله می کند و زمانی که در حال درس خواندن هستید، حواستان را نمی توانید جمع کنید.
ساختار بدن انسان الزام می کند که روزانه ۷ تا ۸ ساعت بخوابد و همچنین بهترین خواب، خواب شب است.
17. شبکه های اجتماعی:بهترین راهکار برای مبارزه با این مشکل خاموش کردن گوشی و دور کردن آن از خودتان است. اگر نمی خواهید این کار را انجام دهید، حداقل کار این است که موبایلتان را روی حالت پرواز (airplane mode) قرار دهید. با این کار می توانید سبب افزایش تمرکز در مطالعه شوید.
18. تاثیر کافئین:یک فنجان چای، قهوه و کافی میکس یا دیگر نوشیدنی‌های کافئین‌دار می تواند ذهن شما را هنگام مطالعه متمرکزتر کند و خستگی را تا حدودی برطرف کند.
19. استفاده از تکنیک تار عنکبوت:تا به حال به تار عنکبوت دست زده اید؟ اگر بار اول به تار عنکبوت دست بزنید، تار تکان می خورد و باعث واکنش عنکبوت می شود. اما اگر چند بار تکان دادن را تکرار کنید، عنکبوت هیچ واکنشی از خودش نشان نمی دهد. شما هم وقتی در حال درس خواندن هستید، اگر عامل مزاحمی در محیط وجود دارد نباید در مقابل این عامل مزاحم واکنش نشان دهید تا تمرکز شما کاهش یابد.