لذت یا تدبیر؟ مسئله این است…

(یک تفاوت راهبردی که افراد را به موفق و ناموفق تقسیم می‌کند).

آیا تا به ‌حال شده است که کارهای جدی و مهمی داشته باشید، اما حوصلۀ انجام‌ آن کار را نداشته باشید؛ در عوض برای پاسخ به یک پیام، به گوشی خود سری بزنید و بعد از یک ساعت سر از گوشی بلند کنید؟!

منشأ این رفتار کجاست؟ چرا ما حوصله انجام کارهای جدی، مهم، ضروری و مفید در زندگی را نداریم، ولی به راحتی برای کارهایی که محصول خاصی ندارند، ساعت‌ها وقت می‌گذاریم و خسته نمی‌شویم؟

گفته شده که آدم‌ها به شکل معمول، کارهای خود را برای دریافت یک لذت یا دوری از یک رنج به انجام می‌رسانند. غالباً اگر از این افراد بپرسیم چرا این کار را کردی یا چرا این حرف را زدی؛ می‌گویند دوست داشتم. و اگر بپرسیم چرا این کار را نکردی؛ می‌گویند دلم نمی‌خواست!

در نگاه اول هیچ اشکالی در اساس این فکر نیست. طبیعت همه موجودات این است که به سمت لذت‌بردن از زندگی گرایش داشته باشند و از رنج‌کشیدن در زندگی دوری کنند. اما برخی افراد هستند که متفاوت فکر می‌کنند. آن‌ها فهمیده‌اند یا آموخته‌اند که همۀ زندگی با مبنا قراردادن رنج و لذت پیش نمی‌رود. چیزی که به برخی افراد چهره موفق می‌بخشد، تفاوت نوع نگاه آن‌ها با سایر انسان‌ها است.

این تفاوت در چیست؟

در این است که آن‌ها حرکات‌شان التذاذی؛ یعنی بر مبنای رنج و لذت نیست. مبنای حرکت آن‌ها، تدبیری است؛ یعنی قبل از انجام هر کاری یا گفتن هر حرفی اول توقف می‌کنند، تأمل می‌کنند و تدبیر می‌کنند که آیا انجام این کار خوب و مفید است یا نه؛ یعنی بی‌اهمیت به منفعت دریافت لذت یا رفع یک رنج در همان لحظه، به محصول آن کار و منفعت خود آن کار می‌اندیشند.

این‌گونه می‌شود که خیلی کارها را با اینکه برای‌شان سخت است و در ظاهر هیچ لذتی ندارد، حتی رنج‌کشیدنی هم به همراه دارد، منظم انجام می‌دهند؛ چون با نگاه تدبیری و تفکر، به این نقطه رسیده‌اند که انجام این کار در آینده، برای‌شان دستاوردهای ارزشمندی خواهد داشت و چشیدن لذت دستیابی به آن دستاوردها بسیار عمیق‌تر و ماندگارتر از آن لذت‌های لحظه‌ای و مقطعی است.

به خودت، به تصمیماتت و به کارهایی که می‌کنی و نمی‌کنی فکر کن. ریشه، علت، فلسفه و نیتت برای هرکدام چیست؛ بر مبنای لذت‌های مقطعی است یا تدبیری پشت آن پنهان است؟

این همان راز بزرگ متفاوت‌شدن انسان‌ها و تقسیم‌شان به دو گروه موفق و ناموفق در زندگی است؛ زیرا بعضی کارها لذت مقطعی و لحظه‌ای داشته، اما ثمر و دستاوردی به دنبال ندارد. و بعضی دیگر از کارها لذت مقطعی و لحظه‌ای ندارد، اما در نهایت پر از ثمر و دستاورد است.

افراد موفق کسانی هستند که با نگاه تدبیری، دومی را انتخاب می‌کنند؛ درحالی‌که افراد ناموفق عموماً با نگاه التذاذی، اولی را برمی‌گزینند.

دنیای امروز، ما را به حرکات التذاذی، اما مقطعی تشویق می‌کند. کارهایی که همان لحظۀ انجام، به ما لذت و نشاط می‌بخشد را بیشتر دوست داریم. و این دلیل اصلی بسیاری از پراکنده‌کاری‌ها و بی‌برنامه‌بودن‌های ما در دنبال‌کردن یک کار جدی تا رساندن آن به سرانجام است.