اختلال اسکیزوفرنی چیست چه علائمی دارد؟

اسکیزوفرنی

گروهی از اختلالات که در آنها شخصیت به کلی در هم میریزد، واقعیت تحریف می شود و شخص از داشتن کارکرد در زندگی روزمره در می مانند اسکیزوفرنی نام دارد.
این اختلال حدود یک درصد جمعیت را گرفتار می‌کند،میزان بروز آن در زن و مرد یکسان است و معمولاً در اواخر نوجوانی تا اوایل بزرگسالی آشکار می‌شود .شروع آن در غالب موارد بین ۱۵ تا ۳۵ سالگی است.
بروز بیماری اسکیزوفرنی در مواردی به صورت تدریجی است به این ترتیب که شخص رفته‌رفته رفتارهای نامناسب و انزوا گزینی بیشتر و بیشتری نشان می دهد.در موارد دیگری آغاز بیماری ناگهانی و یک باره است و به صورت آشوب و آشفتگی هیجانی و گم گشتگی شدید آشکار میشود.
در اسکیزوفرنی هم فرایند تفکر اختلال پیدا می‌کند و هم محتوای فکر.
به نظر می رسد هسته اصلی اختلال فکر در اسکیزوفرنی ناتوانی کلی از کنار گذاردن محرک های نامربوط باشد. اکثر مردم عادی میتوانند توجه و دقت خود را به طور انتخابی بر چیزی متمرکز کنند و از میان انواع اطلاعات حسی که دریافت می کنند محرک هایی را در ارتباط با تکلیف کنونی خود انتخاب کرده و سایر محرک ها را نادیده بگیرند. اما کسی که دچار اسکیزوفرنی است ظاهرا نمی تواند محرک های نامربوط را کنار بگذارد یا در میان درونداد ها داده های مربوط را تشخیص دهد. این بیماران گرفتار هذیان هم هستند یعنی باورهایی که بیشتر مردم آنها را برداشت غلط از واقعیت به شمار می آورند. رایج ترین هذیان های آنان اعتقاد به تلاش نیروهای خارجی برای کنترل و اداره کردن افکار و اعمال آنهاست.از انواع هذیان های نفوذ یکی هم اعتقاد به پخش و انتشار یافتن افکار شخص است طوری که برای دیگران قابل شنیدن می نماید، تحمیل و القای افکار ناشناخته که متعلق به خود شخص نیست در ذهن او یا احساسات یا اعمالی که نیروی خارجی بر شخص هموار می‌کند. اعتقاد به اینکه گروه‌های مردمان معین شخص را تهدید می کنند یا بر علیه او نقشه می‌کشند هذیان های توطءه نیز در این بیماران شایع است. در بعضی موارد نیز اعتقاد به نیرومندی و اهمیت خویش مطرح می‌شود که هذیان های عظمت نام دارد. غالب کسانی که گرفتار دوره های حاد اسکیزوفرنی هستند گزارش می‌دهند که دنیا در نظرشان متفاوت می نماید مثلاً صدا ها بلند تر هستند و رنگ ها تندتر. ممکن است احساس کنند  بدنشان همان بدن سابق نیست دستهایشان بسیار بزرگتر یا بسیار کوچک، پاها بسیار دراز ،جای چشم ها در صورت تغییر یافته است.بعضی بیماران نمی توانند خود را در آینه تشخیص دهند یا تصویر خود را در آینه به عنوان نسخه سوم میبینند.مهم ترین اختلال ادراک توهم است. یعنی داشتن تجربه های حسی علیرغم فقدان تحریک خارجی یا تحریک کافی.
توهم شنیداری معمولاً صداهایی که به شخص می گوید دست به چه کاری بزند یا کارهایش را چطور انجام دهد رایج‌ترین توهم شنیداری است .دیدن موجودات عجیب و غریب و موجودات بهشتی کمتر گزارش شده است. سایر توهم های حسی کمتر شنیده میشود. بیماران اسکیزوفرنیایی معمولا نمی تواند پاسخ های هیجانی بهنجار یا مناسب از خود نشان دهند در موقعیت هایی که بایستی غم و اندوه و شادمانی نشان دهند بی اعتنا و بی تفاوت می مانند.مثلا پدری که خبر دار شد که دخترش گرفتار سرطان شده اما هیچ پاسخ هیجانی از خود نشان نداد. گاهی در بیماران اسکیزوفرنیایی بعضی جلوه های هیجانی دیده می‌شود که تناسبی با فکرهایی که میخواهد بیان کند یا با موقعیت وجود ندارد. مثلا بیمار ممکن است در حالی که از رویداد اندوهناک سخن می گوید لبخند بر لب داشته باشد .
بیماران اسکیزوفرنیایی غالباً کارهای حرکتی عجیب و غریب از خود نشان می دهند ممکن است شکلک در آورند  چهره‌شان وضعیت عجیبی پیدا کند یا با حرکات انگشت ها و دست و بازو حالت های بدنی معینی را تکرار کنند. بعضی از آنان بسیار برانگیخته و ناارام می شوند و نظیر وضعی که بیماران شیدایی پیدا می‌کنند مرتباً این سو آن سو می‌روند. برخی نیز در نهایت کم تحرکی قرار می‌گیرند و به کلی فاقد پاسخ‌ دهی و تحرک می شوند و ساعت ها در وضعیت بدنی غیر عادی بی حرکت میمانند. ممکن است بیمار با پاهای باز و دستی که به سوی سقف دراز شده ساعتها مجسمه وار یا در بی تحرکی باقی بماند.چنین ادمی به کلی از واقعیت جدامانده ممکن است در برابر افکار و تخیلات درونی خود واکنش نشان دهد.
این بیماران علاوه بر نشانه های یاد شده از انجام کارهای معمولی و عادی روزمره نیز باز می مانند. اگر این اختلال در نوجوانی روی دهد شخص توان کار و تلاش برای تحصیل را از دست می دهد ،مهارت های اجتماعی و دوستانش کاهش می یابد.بزرگسالان اسکیزوفرنیایی غالبا نمی توانند شغلی پیدا کنند یا به شغل شان ادامه دهند.در این افراد بهداشت و پاکیزگی شخصی از بین می رود و همچنین از بودن با دیگران اجتناب می کنند.